Bitkisel/Besinsel destekler karaciğerinize zarar verebilir
Bitkisel destekler veya gıda takviyeleri çok eski yıllardan beri tedavi edici veya sağlığı koruyucu amaçlarla kullanılmaktadırlar ancak son yıllarda bu tip takviyelerin kullanımında bir artış olduğu görülmektedir. Artık birçok kişinin her gün düzenli olarak kullandığı en az bir ya da iki besin takviyesi olduğunu görmekteyiz. Bağışıklığı arttırmak için, diz ağrıları için, kalbi korumak veya kolesterolü düşürmek için derken bu liste uzayıp gider…
Nedir bu ürünler dersek karşımıza çok geniş bir yelpaze çıkar ancak kısaca toparlamak gerekirse vitamin, mineral, bitkiler (ekinezya, zencefil, yeşil çay, keten tohumu, sarımsak, vb.) ve bazı besinsel ürünler (balık yağı, probiyotik, glikozamin, vb.)en çok görülenlerdir. ‘Doğal’ olarak sunulması veya kesin tedavi ettiğine yönelik iddiaların ortaya atılması bu ürünlerin kullanımını arttıran en önemli faktörlerdir. Bu ürünlerden bazıları için olumlu etkilerden söz etmek mümkündür ancak kimi zamanda bu ürünlerin sağlığı ciddi şekilde bozduğu da görülmektedir.
Bu konuda yeni yapılan bir çalışma bitkisel ve besinsel takviye kullanımına bağlı görülen karaciğer hasarının %7’den %20’ye çıktığını göstermektedir. İlaç kullanımına bağlı Gelişen Karaciğer Hasarları Çalışma Grubu’nun merkezlerine 2004-2013 yılları arasında başvuran 839 kişide takviye ve ilaç kullanımına bağlı gelişen karaciğer hasarı incelenmiş. Bu vakalardan 45’i vücut geliştirme takviyelerine bağlı, 85’i vücut geliştirme dışı takviyelere bağlı ve 709’u da ilaç kullanımına bağlı olarak ortaya çıktığı görülmüştür. Çalışma süresi boyunca bitkisel ve besinsel takviyelere bağlı ortaya çıkan karaciğer problemlerinin % 20’ye kadar yükseldiği belirtilmiştir.
Bu besin desteklerinden bazıları uzun süreli sarılığa neden olurken bazılarının verdiği hasar karaciğer nakli ve ölüme kadar gittiği de belirtilmiştir. İlaç ve takviye ürünler karşılaştırıldığında besin desteklerine bağlı gelişen ölüm veya karaciğer nakilleri ilaçlara oranla daha fazla olduğu da görülmüştür (ilaçlarda % 3, takviyelerde % 13).
Kaynak:
1) Navarro VJ et al. Liver injury from herbals and dietary supplements in the U.S. Drug-Induced Liver Injury Network. Hepatology, Article first published online: 25 AUG 2014, DOI: 10.1002/hep.27317.
2) Natıonal Instıtutes Of Health- Office of Dietary Supplements, Dietary Supplements: What You Need to Know, Reviewed: June 17, 2011. http://ods.od.nih.gov/HealthInformation/DS_WhatYouNeedToKnow.aspx <erişim 23.09.2014>