Renkli beslenin, sağlığınızı koruyun: Renklerin dili
Sebze ve meyvelerin sağlık açısından yararlı olduğu herkes tarafından bilinir. Yapılan araştırmalarda da meyve ve sebzeler her gün başka bir faydasıyla karşımıza çıkmaktadır. Bu faydalardan yararlanmak için de günde en az 5 porsiyon sebze-meyve yenmesi önerilmektedir. Bu şekilde felç, şeker hastalığı, kanser, hipertansiyon, kalp gibi birçok kronik hastalığın ortaya çıkma riski azalmaktadır.
Yine son dönemlerde üzerinde durulan önemli nokta, sebze-meyve tercihlerinde de çeşitliliğe yer verilmesi ve renkli bir beslenme tarzı oluşturulmasıdır. Bunun altında yatan neden ise meyve ve sebzelere rengini veren öğelerin her birinin vücuda ayrı bir fayda sağlamasıdır. Nedir bu faydalar derseniz, işte size renklerin dili..
Kırmızı Meyve ve Sebzeler
Kırmızı rengi veren pigment ‘likopen’ ya da ‘antosiyanin’ olarak adlandırılır.
Likopen; domates, karpuz, greyfurt gibi meyve-sebzelerde bulunur. Bazı kanser türlerinin (özellikle prostat kanseri) oluşum riskini azaltır.
Antosiyanin; çilek, kırmızı üzüm, ahududu gibi meyvelerde bulunur. Güçlü bir antioksidandır, hücre hasarını önler ve kalp dostudur.
Turuncu/Sarı Meyve ve Sebzeler
Bu rengi veren pigment ‘karotenoidler’ olarak adlandırılır. Karotenden zengin besinler kanser ve kalp hastalıkları riskini azaltır, bağışıklık sistemini destekler. Bu gruba bazı örnekler; havuç, bal kabağı, kayısı, limon, portakal, kavun, armut, vb.
Yeşil Meyve ve Sebzeler
Yeşil rengi veren pigment ‘klorofil’ olarak adlandırılır. Ayrıca bu grupta yer alan bazı yeşil sebzeler (ıspanak, koyu yeşil yapraklılar, bezelye, salatalık, yeşil biber, pırasa, vb.) ‘lutein’ içerir. Lutein, zeaksantin (yumurta sarısı, mısır, üzüm, portakal gibi besinlerde bulunur) ile birlikte çalışır ve göz sağlığını korur; katarakt ve makular dejenerasyon riskini azaltır. Ayrıca brokoli, lahana, karnabahar gibi sebzeler içerdikleri ‘indol’ adlı bileşikler sayesinde bazı kanser türlerine karşı koruyucudur.
Mavi/Mor Sebze ve Meyveler
Yaban mersini, böğürtlen, mürdüm eriği, patlıcan, üzüm gibi sebze-meyvelere rengini veren bu pigment ‘ antosiyanin’ olarak adlandırılır. Antosiyanin güçlü bir antioksidandır ve hücre harabiyetini önler. Bu sayede kanser, felç ve kalp hastalıkları riskini azaltır. Ayrıca yaban mersininin hafıza fonksiyonlarını güçlendirdiği ve sağlıklı bir yaşlanma sağladığı yapılan bazı çalışmalarla gösterilmiştir.
Beyaz sebze ve meyveler
Beyaz rengi veren pigment ‘antoksantin’ olarak adlandırılır. Ayrıca bu gruptaki bazı sebze-meyveler ‘alisin’ adlı bir bileşik içermeleri sayesinde kolesterol ve kan basıncının düşmesine yardımcı olurlar.
Kaynak:
Garde-Robinson J. What color is your food? Notrth Dakota State University and U.S. Department of Agriculture, Reviewed May 2011. https://www.ag.ndsu.edu/food <erişim08.09.2015>