Gebelik ve Obezite
Tüm dünya için önemli bir sağlık sorunu olan obezite, artık daha genç yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Diğer bir deyişle tüm dünyada genç obez sayısı giderek artmaktadır. Dolayısı ile doğurganlık çağındaki kadınlarda obezite, artık kadın doğum uzmanlarının uğraşmak zorunda oldukları önemli bir problem olmaya başlamıştır. Obez kadınlar gebelik süresince bazı ciddi sağlık sorunlarına daha fazla maruz kalmaktadırlar. Ancak bu riskler gebelik boyunca alınan kilolardan çok, gebelik öncesi annenin fazla kiloluları ile ilişkilidir.
Gebelerde obezite ile ilişkili olduğu gösterilmiş en iyi bilinen risklerden birisi erken gebelik kayıplarıdır. Ayrıca yapılan bilimsel çalışmalarda anne obezitesinin, yeni doğan bebeklerde doğumsal kalp hastalıkları, nöral tüp defektleri ve omfalosel gibi karın zarı hastalıklarına yol açtığı gösterilmiştir. Ancak bu sorunların ortaya çıkma sebebinin, obezitenin direk etkisinden çok obezitenin yol açtığı annenin tanı konmamış diyabetine bağlı olduğu düşünülmektedir. Ayrıca obez annelerde ultrason ile görüntülemelerde zorluklar yaşanabilmekte ve bebekte olası organ anomalilerini saptamak daha zorlaşmaktadır.
Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde ise obeziteye bağlı gebelik şekeri, preeklempsi*, ölü doğumlar görülebilmektedir. Ayrıca gebelik hipertansiyonu daha fazla görülmektedir. Büyük bir çalışmada 16.000'den fazla kadın incelendiğinde obez annelerde 2,5 kat, ileri obez (morbid obez) annelerde 3,3 kat daha fazla gebelik hipertansiyonu olduğu saptanmıştır. Öte yandan fazla kilolu annelerde 2 kat, obez kadınlarda 2,4 kat daha fazla fetüs ölümü olduğu gösterilmiştir ve obez kadınlardaki bu fetal ölümlerin nedeni henüz net olarak aydınlatılamamıştır.
Fazla kilolu ve obez kadınların sezeryan ihtiyacı, anestezi yan etkileri, yara iyileşmesi problemleri, fazla kan kaybı, rahim içi iltihabı, toplar damar pıhtılaşma sorunları daha fazla görülmektedir. Örneğin son yıllarda yapılan bir araştırmada normal kilolu kadınlarda sezeryan yapılma sıklığı %20 iken, obezlerde %47 saptanmıştır.
Anne obezitesi, doğum ağırlığı büyük olan bebeklere yol açmaktadır. Doğum ağırlığı büyük olan bebeklerde ise ilerleyen yıllarda adölesan obezitesi, erişkin obezitesi, metabolik sendrom gibi sorunlar daha fazla görülmektedir. Aynı şekilde annenin obez olması doğan bebeğin ileride diyabet olma riskini de artırmaktadır.
Görüldüğü gibi daha gebelik gelişmeden annede görülen obezite doğacak bebeğin erişkin yaşları için bile risk teşkil etmektedir. Tekrarlayacak olursak, obeziteye bağlı gebelik riskleri arasında gebelik kaybı, ölüm doğumlar, gebeliğin yüksek tansiyonu, gebelik diyabeti, preeklempsi, toplar damarlarda kan pıhtılaşma riskinde artış, sezeryan gereksiniminde artış, cerrahinin istenmeyen yan etkilerinde artış, doğumsal bebek anomalileri sayılabilir. Bu nedenle çiftler daha çocuk sahibi olmaya planladıklarında, fazla kilolu veya obez anne adaylarının kilo vermesi önerilmektedir. Tüm bu sorunlarla karşılaşmamak için gebelik öncesi anneler, hekimleri tarafından bilgilendirilmeli ve kilo vermeleri için cesaretlendirilmelidirler.
*Preeklempsi: Gebelikte görülen ödem, idrarda normalin üstünde albumin denilen proteinin kaybedilmesi ve hipertansiyon