Diyabet (Şeker hastalığı) nedir?
Diyabet hastalığında, vücut glikozu uygun şekilde kullanamaz. Bunun sonucunda, diyabetli kişilerde kanda yüksek miktarda glikoz görülür ve bu kontrol altına alınmadığında organlara zarar vermeye başlar. Ülkemizde her 100 kişiden yaklaşık 14’ü diyabet hastasıdır.
Diyabet Tipleri Nelerdir?
İki farklı tip diyabet hastalığı bulunmaktadır. Bunlar Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet olarak isimlendirilir. Tip 1 Diyabet, her yaşta gelişebilmekle birlikte, yaygın olarak gençlerde görülür. Diyabetin bu tipinde pankreas hücreleri tamamen yok olmuştur ve insülin üretimi yoktur. İnsülin hormonu kandaki glikozu düzenleyen hormondur. Tip 1 Diyabet olan kişiler insülin enjeksiyonu uygularlar. Tip 2 Diyabet genellikle yaşlı kişilerde görülmekle birlikte, günümüzde genç yetişkinlerde de görülme sıklığı artmıştır. Hatta bazen çocuklarda bile görülebilmektedir. Tip 2 Diyabet sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite ile kontrol altına alınabilir. Genellikle ilaç tedavisi uygulanır, ancak gerekli olduğunda Tip 2 Diyabet hastaları da dışarıdan insülin enjeksiyonu yapmak zorunda kalabilirler.
Diyabet Neden Sağlığı Etkiler?
Diyabetli kişiler, eğer beslenmelerine ve aktivite düzeylerine uyum sağlarlarsa, normal şekilde hayatlarına devam edebilirler. Tam tersine eğer diyabetli kişi yaşam tarzını olumlu olarak değiştirmezse; kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları, körlük ve sinir sistemine ait nörolojik problemler oluşabilir. Bu hastalıkların önlenebilmesi için, diyabet hastasının kan şekerini ve kan basıncını kontrol altında tutması çok önemlidir.
Kimler Diyabet İçin Risk Taşır?
Tip 1 Diyabetin nasıl oluştuğu hakkında bilinenler oldukça sınırlıdır. Ancak Tip 2 Diyabet hastalığının nasıl geliştiği ile ilgili bilgiler oldukça belirgindir.
• Ailesinde diyabet hastası olanlar
• Kilolu ve şişman olanlar
• 40 yaş ve üzerinde olanlar
• Hamilelik sırasında gebelik diyabeti yaşayanlar
Diyabet Önlenebilir mi?
Diyabeti önlemek için garanti vermek mümkün değildir. Ancak, sağlıklı beslenme alışkanlıkları, düzenli fiziksel aktivite ve normal ağırlık düzeyinde olmak diyabetin oluşumunu önler ya da geciktirir.
Diyabetli Kişiler Nasıl Beslenmelidir?
Diyabetik hastaların diyet tedavisi (tıbbi beslenme tedavisi), diyabetin yaratacağı hastalıkları önlemek ve yaşam kalitesini sürdürmek için en önemli tedavidir. Diyabet diyeti kişiye özel olarak hazırlanır. Ancak genel olarak yapılması gerekenler şöyle özetlenebilir:
• Özellikle doymuş yağ alımı olmak üzere yağ alımınızı azaltın.
• Şeker tüketiminizi azaltın.
• Tuz tüketiminizi azaltın.
• Günde en az 2 porsiyon meyve ve 3 porsiyon sebze tüketin.
• Karbonhidrat kaynaklarınızı tam tahıl ürünlerden ve kurubaklagillerden sağlayın.
Diyabetli hastaların kesinlikle yememesi gereken bir yiyecek yoktur. Önemli olan miktarlar ve ne sıklıkta yenildiğidir. Bazen şekerli ve yağlı besinlerde diyetin bir parçası olabilir. Burada önemli olan dengenin sağlanmasıdır. Meyve sularının früktoz miktarı yüksek olduğundan, kan şekerini hızlı yükseltir. Bu nedenle meyvelerin suyunu değil kendisini kullanmanız iyi bir seçenektir. Diyabet hastasında şekerin yükselmesi gibi, şekerin aşırı düşmesi (hipoglisemi) durumu da tehlikelidir. Bu nedenle sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile kan şekeri düzenini sağlamak yaşam kalitesini arttırır.