Besin zehirlenmelerinden korunmak için neler yapılmalı?
Besin zehirlenmeleri önlenebilir bir durum olmasına rağmen hala önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır ve her yıl yüzlerce kişinin hastaneye yatmasına ve hatta ölümüne neden olmaktadır. Besin kaynaklı zehirlenmeler genellikle besinlere bulaşan mikroorganizmalar veya bunların toksinlerinden kaynaklanmaktadır. Sıklıkla karşımıza çıkan zehirlenmeler nelerdir ve korunmak için nelere dikkat etmeliyiz gelin birlikte bakalım…
Sık Karşılaşılan Besin Zehirlenmeleri ve Belirtileri
Besin zehirlenmesine neden olduğu bilinen ve en sık karşılaşılan mikroorganizmalar norovirüs, Salmonella, Clostridium perfringen ve Campylobacter’dir. Bu tip mikroorganizmalar enfekte olmuş kişiden, yiyecek ve sudan, insan ve hayvanların bağırsaklarından ve dışkı ile kirlenmiş sulardan kaynaklanabilmektedir.
Besin zehirlenmesinin belirtileri, mikroorganizma ya da toksininin bulaşmış olduğu besinler tüketildikten sonra 30 dakika ile 72 saat arasında ortaya çıkabilir. Belirtiler ishal, bulantı, kusma, şiddetli karın ağrıları olabileceği gibi organ yetmezliği ve hatta ölüme kadar giden tablolar da görülebilir.
Yüksek ateş, dışkıda kan, uzun süreli kusma veya 3 günden uzun süren ishal durumlarında mutlaka hekime başvurulmalıdır.
Kimler Daha Büyük Risk Altında?
Besin zehirlenmeleri herkesin başına gelebilir ancak bazı kişiler daha duyarlıdır. Bunlar bebekler, çocuklar, gebeler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerdir. Bu kişilerde durum daha ciddi hale gelebilir ve ölümlerin yanı sıra düşük doğum ve böbrek yetmezlikleri ile de karşılaşılabilmektedir.
Korunmak için Neler Yapmalı?
- Ellerinizi özellikle tuvalet sonrası sabunla ve iyice yıkayın,
- Mutfakta bulunan bıçak, kesme tahtası, karıştırıcı gibi ekipmanları her kullanımda mutlaka yıkayın,
- Taze sebze ve meyveleri iyice ve akan suyun altında yıkayın,
- Çiğ ve pişmiş besinleri ayrı yerlerde tutun,
- Sebze-meyve ve çiğ et, tavuk, balık ve yumurtaları iyice yıkasanız dahi ayrı yerlerde tutun,
- Doğru sıcaklıkta pişirin; iç sıcaklığın bütün etlerde 65
°C ve üzeri, kıyma gibi parçalanmış etlerde 71
°C ve üzeri, kümes hayvanlarında da 75
°C ve üzeri olmasına dikkat edin,
- Kırık, çatlak, dışkı ile kirlenmiş yumurta satın almayın ve yumurtayı sadece kullanmadan hemen önce yıkayın,
- Çiğ ve pişmiş etleri hazırlarken farklı bıçak ve doğrama tahtası kullanın,
- Besinleri uygun sıcaklıkta soğutun (4
°C ve altı) ve buzdolabı koşullarında bekletin, dolaba konmadığı takdirde mikroorganizmalar birçok besinde 2 saat içerisinde üreyebilir,
- Dondurulmuş besinleri satın alırken soğuk zincirin kırılmamış olmasına dikkat edin. Ambalajı altında ve içinde buz kristalleri olanları satın almayın,
- Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerini kullanmayın.
Kaynak:
1) Centers for Disease Control and Prevention. Be Food Safe: Protect Yourself from Food Poisining. last updated: May 6, 2013, http://www.cdc.gov <accessed 04.07.2015>
2) Bilici S, Uyar MF, Beyhan Y, Sağlam F. Besin Zehirlenmeleri, Nedenleri Ve Korunma Yolları. 2008, T. C. Sağlık Bakanlığı: Ankara.