Þeker hastalarýnda göz problemleri: Retinopati

Þeker hastalýðýnda diyabetik retinopati denilen göz problemi ortaya çýkabilmektedir. Bu problem erken evrelerde hiç bir þikayet yaratmazken ileri evrelerde göz arkasý kanamasý ve görme problemlerine kadar ilerleyebilir. Erken aþamada bulgu vermediði için þeker hastalýðý tanýsý konulan hastalar periyodik olarak göz muayenesinden geçmelidirler. Tip 1 diyabet tanýsý konulan çocuk, genç veya yetiþkinlerde taný konulduktan 5 yýl sonra, tip 2 diyabet tanýsý konulanlarda ise taný konur konmaz periyodik göz muayenesine baþlanmalýdýr. Bu kontroller sayesinde olasý bir göz problemi erken yakalanarak alýnacak önlemlerle ilerlemesi engellenebilmektedir. Tip 1 diyabetli bireylerde hastalýk baþladýktan yaklaþýk 10-15 yýl sonra hastalarýn %25-50'sinde retinopati bulgularý görülmeye baþlanmaktadýr.

15 yýldan sonra bu oran %75-95'lere ulaþmakta ve 30 yýl sonra ise %100'e ulaþabilmektedir. Tip 2 diyabetli bireylerde ise 16 yýldan sonra hastalarýn %60'ýnda deðiþik derecelerde retinopati bulgularý görülmeye baþlanmaktadýr. Þeker hastalýðýna ek olarak yüksek tansiyon bulunan kiþilerde bu süreç daha hýzlý olabilmektedir.

Þeker hastalýðýnda retinopatiye yol açan durum kan þekerinin olmasý gereken limitlerin üzerinde seyretmesidir. Kan þekeri yükseldiði zaman yýllar içinde bir takým zararlý proteinler göz dibinde birikerek retina denilen göz tabakasýna zarar vermektedirler. Eðer kan þekeri düþürülmezse süreç devam edecek zamanla göz dibi damarlarýnda küçük baloncuklar, ödem, kanamalar, yeni damar oluþumlarýna yol açacak ve sürecin ilerlemesini saðlayacaktýr. Þeker hastalýðýnda retinopati baþladýktan sonra önlem alýnmazsa 7-10 yýl gibi bir sürede yeni damarlarýn oluþtuðu ve geri dönüþtürülemeyen ilerlemiþ retinopati evresine geçiþ görülebilmektedir.

Tedavide göz doktorlarýnýn uyguladýðý lazer fotokoagülasyon gibi cerrahi yöntemler olmakla beraber, tüm hastalýklarda olduðu gibi burada da önemli olan þeker hastalýðýna baðlý göz hastalýðý olmasýný önlemektir. Önlemenin yolu ise kan þekerini, diyabetik olmayan bireylerde görülen normal kan þekeri seviyelerine yakýn tutabilmektir. Üç aylýk kan þekeri ortalamasýnýn (hemoglabin A1c) 7'nin altýnda olmasý ve hipoglisemiden kaçýnmak retinopati geliþmesini engelleyecektir. Retinopati geliþmiþ ise ayný hedefler yakalandýðý takdirde retinopatinin ilerlemesini durdurmak mümkün olabilecektir. Buna ek olarak sigaranýn býrakýlmasý, varsa eþlik eden yüksek tansiyonun uygun tedavisi, hastalýðýn ilerlemesini engelleyecek diðer önlemlerdir.

Kan þekeri yüksekliði, retinopati dýþýnda göz tansiyonuna ve katarakt oluþumuna da yol açabilmektedir. Ancak bu sorunlarýn tüm diyabetik bireylerde ortaya çýkmadýðý, uzun yýllar kan þekerinin yüksek seyrettiði diyabet hastalarýnda görüldüðü unutulmamalýdýr.

Kaynak:
Greenspan Basic and Clinical Endocrinology, Lange, 2013, 9th Edition, Page: 636-637