Polikistik Over Sendromu (PCOS) kimlerde görülür? Sebepleri, belirtileri nelerdir?
PCOS, üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen hormonal bozukluktur. Androjen denilen ve esas olarak erkeklik hormonlarından olan testosteron, kadınlarda da fizyolojik olarak az miktarda üretilmektedir. PCOS' u olan kadınlarda ise bu hormonun üretimi artmıştır.
Bu artış, menstrüel düzensizlik, tüylenme artışı ve overler denilen yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist oluşumuna yol açmaktadır. Bu kistler aslında folikül denilen, yumurtanın geliştiği, küçük ve sıvı dolu keselerdir. "Polikistik" ismi buradan gelmektedir.
PCOS kimlerde görülür?
Obez olan kadınlarda ve kızlarda PCOS daha sık görülür. Ayrıca genetik yatkınlık da söz konusudur. PCOS belirtileri, sıklıkla menstrüasyonun başladığı dönemlerde ortaya çıkmaktadır. Ancak pek çok kişide de 20'li yaşlara kadar hiç bir bulgu görülmeyebilir, hatta 20'li yaşların ortalarında ortaya çıkabilir. Bu belirtiler menopoza kadar, hatta menopozdan sonra bile devam edebilir.
PCOS'a yol açan sebepler nelerdir?
PCOS'un sebebi tam olarak bilinmemektedir. Muhtemelen birden fazla sebebi vardır. Ancak PCOS hakkında en iyi bilinen bilimsel veri, obezite ve insülin direnci ile ilişkili olmasıdır. Pek çok PCOS hastasının vücudunda çok fazla insülin üretilmektedir ve bu fazla insülin sağlıklı insanlarda esas görevi olan kan şekerini düşürme görevini tam yapamadığı gibi başka istenmeyen etkilere yol açmaktadır. PCOS' da görülen bulguların çoğunun da bu hormondaki artışla ilişkili olduğu düşünülmektedir.
PCOS'un belirti ve bulguları nelerdir?
- Menstrüel düzensizlikler
- Siklüs aralarının uzaması, yılda dokuzdan daha az menstrüasyon olması
- Menstrüasyonun hiç olmaması
- Zamanı bilinmeyen yoğun menstrüel kanamalar
- Gebe kalmanın güçleşmesi
- Yüzde ve vücudun belli bölgelerinde tüylenme artışı (Bu bölgeler, yüzde faul, çene altı, yanak, bıyık bölgeleri, vücutta ise göğüs, göbek, sırt, bel, omuz, dirsek üstü, uyluk iç yüzü ve diz üstü bölgelerdir. Diz altı ve dirsek altı bu bölgelerden değildir ve özellikle bu bölgelerde tüylenme artışının hormonal bir bozukluğu göstermediğini vurgulamak gerekir).
- Saçlarda incelme ve özellikle alın bölgesinden saç dökülmesi
- Kilo artışı veya obezite (özellikle bel çevresinde kalınlaşma)
- Cilt problemleri
- Akne (özellikle göğüs, sırt ve yüzde)
- Et benleri (özellikle ense ve koltuk altında)
- Boyun, koltukaltı ve kasıklarda cildin kalınlaşması ve renginde koyulaşma
- Depresyon veya anksiyete
- Kalitesiz uyku
PCOS' dan şüphelenmek için bu bulguların hepsinin bir arada bulunması gerekmez. Örneğin yalnızca menstrüel düzensizliği ve tüylenme artışı bulunan birisine de PCOS tanısı konulabilir. Aksine, bu bulguların çoğu olduğu halde PCOS olmayabilir. Her PCOS hastasında klinik çok farklı olabilir.
Kaynak:
Hoeger KM, Legro RS, Welt CK. Polycystic ovary syndrome (PCOS). J Clin Endocrinol Metab. 2014 Jan;99(1):35A-36A.