Ýlaçlarla en sýk etkileþime giren 5 besin

Besin-ilaç etkileþimi gün geçtikçe önemi daha iyi anlaþýlan ve düzenli olarak ilaç kullanan bireylerin özen göstermesi gereken konulardan biridir. Etkileþir de ne olur diye soruyorsanýz eðer en basit anlamda aldýðýnýz ilacýn hiçbir etki göstermemesinden tutun da olmasý gerekenden fazla bir etkiye neden olup hayati sonuçlar doðurmaya kadar çok ciddi sonuçlarla karþýlaþýlmasýna neden olur. Öyleyse bunlarý bilmek ilaç kullanan bireyler için hayati öneme sahiptir.

 

Ýlaç etkileþiminde karþýmýza çýkan ilk 5 besin;

Greyfurt suyu

Greyfurt suyu baþta kolesterol ilacý olmak üzere birçok ilaçla etkileþime girebilmektedir. Bu etkileþimde ilacýn vücuttaki emilimini arttýrarak beklenenden daha fazla bir etkinin görülmesine neden olur.
 

Farklý ilaçlarla da etkileþime giren greyfurt suyu vücudun ilacý metabolize etme biçimini deðiþtirerek kandaki ilaç düzeylerini düþürebilir veya arttýrabilir. Dolayýsýyla verilen doz ile beklenen etkinin görülmesi mümkün olmaz. Kolesterol düþürücü ilaçlar dýþýnda antihistaminler, tansiyon ilaçlarýnýn bazýlarý, tiroid ilaçlarý, doðum kontrol ilaçlarý, mide koruyucu ilaçlar da bu þekilde greyfurt suyundan etkilenmektedir.
 

Bu nedenle bu tip ilaçlarý kullanan kiþilerin ilaç kullandýklarý dönemde mümkün olduðunca greyfurt suyundan kaçýnmalarý önerilmektedir.

Koyu Yeþil Yapraklý Sebzeler

Koyu yeþil yapraklý sebzeler K vitamininden zengin bir besin grubudur ve K vitamininin de kan pýhtýlaþmasýnda önemli rolü vardýr. Ancak akciðer ya da kalp damar týkanýklýðý, kalpte ritm bozukluðu, geçirilmiþ felç durumu ya da beyin damar týkanýklýðý gibi durumlarý olan hastalarda kanýn pýhtýlaþmasý istenmeyen bir durumdur ve bu nedenle kan sulandýrýcý ilaçlar kullanýrlar.
 

Kan sulandýrýcý ilaç kullanan kiþilerde K vitamini ilaca ters etki yapacaðýndan tüketim miktarýnýn kontrollü olmasý önemlidir. Bu demek deðildir ki bu kiþiler koyu yeþil yapraklý sebzeleri hiç tüketmeyecek ancak belirli bir tüketim miktarýna göre ilacýn dozu ayarlandýktan sonra (PT-INR takibi yapýlarak) koyu yeþil yapraklý sebze tüketimi çok deðiþtirilmemelidir. Ani deðiþkenlikler ilacýn etkinliðini deðiþtirecek ve kanamaya ya da pýhtýlaþmaya neden olarak kiþinin hayatýný tehlikeye sokabilecektir.
 

Bu nedenle ilaca baþlayýp belli bir doz sabitlendikten sonra beslenme alýþkanlýklarýnýn çok deðiþtirilmemesi ve benzer düzeylerde tüketimin yapýlmasý önerilmektedir.

Tuz Alternatifleri
 

Sodyum tüketimini azaltmak amacýyla üretilen tuz alternatiflerinde sodyum yerine potasyum konulur. Ancak kalp yetmezliðinde kullanýlan digoksin grubu ilaçlar ya da tansiyon için kullanýlan ACE inhibitörleri alan kiþiler bu tuz alternatifleri konusunda dikkatli olmalýdýr. Çünkü potasyum ve bu ilaçlar arasýnda bir etkileþim bulunmaktadýr. potasyum digoksin grubu ilaçlarýn etkinliðini azaltýp kalp yetmezliðine neden olurken; ACE inhibitörleri ise vücutta potasyum birikimine neden olarak kalp ritminde bozulmalara neden olabilmektedir.

Tiramin Ýçeren Besinler
 

Tiramin kan basýncýnýn düzenlenmesinde rol alan bir aminoasittir ve kanda yüksek düzeylere ulaþmasý tansiyonu yükselten bir durumdur. Depresyon ve Parkinson tedavisinde kullanýlan bazý ilaçlar tiraminin vücutta yýkýmýný engelleyerek kanda düzeylerinin artmasýna neden olabilmektedirler. Bu da ani hipertansiyon krizlerine yol açarak kiþinin hayatýný tehlikeye sokar. Bu nedenle MAO inhibitörleri olarak bilinen bu ilaç grubunun tiraminden zengin besinlerle alýnmamasý önerilmektedir. Tiraminden zengin besinlerin baþýnda çikolata, olgunlaþtýrýlmýþ peynirler, tütsülenmiþ/fermente edilmiþ etler, turþu ve fermentasyon yoluyla üretilen alkollü içecekler gelmektedir.

Siyah Meyankökü Þekeri

Meyankökü þekeri yapýlýrken kullanýlan glycyrrhiza vücuttaki potasyum depolarýnýn boþalmasýna neden olurken ayný zamanda sodyum birikimine yol açmaktadýr. Potasyum düzeylerinin azalmasý digoksin grubu ilaç kullananlarda ilacýn etkinliðini arttýrýp kalp ritminin bozulmasýna neden olur. Sodyum birikimine yol açmasý nedeniyle de tansiyonu düzenleyen ilaçlarýn etkinliðini azaltýr.

 

Sonuç olarak burada bahsedilen tüm bu etkileþimlerden dolayý bireylere yeni bir ilaca baþladýklarý zaman prospektüsü okumalarý ve doktor/eczacýlarýna danýþmalarý önerilmektedir.