Gebelik diyabeti nedir? Gebelikte şeker yüklemesi yapılmalımıdır?
Daha önce bilinen diyabeti olmayan ancak gebelikte ortaya çıkan diyabet tipine gebelik diyabeti (gestasyonel diyabet) denir. Gebelik diyabeti doğumdan sonra genellikle düzelir. Ancak gebelik diyabeti olanlarda, gebelik sonrası ömrünün bir döneminde tip 2 diyabet ortaya çıkma riski artmıştır. Bu riskin değişik araştırmalarda %3-70 arasında değiştiği gösterilmiştir.Anne yaşı arttıkça, annenin gebelik öncesi ve gebelik sonrası vücut kitle indeksi arttıkça, ailesinde diyabet olan kişi olması durumunda, gebelikte açlık glukozunun yüksek olması durumunda gebelik sonrası diyabet gelişme riski artmaktadır. Bunlar yanı sıra gebelikten sonra kilo kontrolünün de önemli olduğu bilinmektedir.
Gebelik sonrası kilo alanlarda diyabet gelişim riski daha da artmaktadır. Yeni bir araştırmada bu durum incelenmiştir. Gebeliğinde gebelik diyabet geçiren kişiler, gebeliğinden sonraki 4 yıl boyunca takip edilmiş ve gebelikten sonra alınan kiloların tip 2 diyabet gelişimi için bağımsız bir risk faktörü olduğu bulunmuştur. Sağlıklı yaşam ve ideal kiloda kalabilmek tüm insanlar için önemlidir. Ancak gebelik diyabetiniz varsa tip 2 diyabet riski daha yüksek olduğu için özellikle dikkat edilmelidir. Tabi ki gebelik diyabeti diyebilmek için ise öncelikle tanı konulması gerekmektedir. Tanı koymanın tek yöntemi ise gebelikte yapılan şeker yükleme testidir. Bu test yapılmadığı takdirde tanı konulamaz ve bu da sizin ileriye yönelik artmış diyabet riskinin gizli kalmasına neden olacaktır. Bundan daha önemlisi, tanı konulmadığı takdirde gebelik ve bebekle ilgili riskler saptanmayacaktır ve bu risklere yönelik önlemler alınamayacaktır.
Gebeliğinde diyabet çıkan birinde amniyon sıvı fazlalığı, iri bebek, zor doğum, erken doğum, gelişme geriliği gibi durumlar görülebilmektedir. Tanı konulamadığı için de kişiye diyet veya insülin tedavisi verilemeyecek ve bu olası riskler önlenemeyecektir. Bu nedenle dünya sağlık örgütü, Avrupa ve Amerika'nın da içinde bulunduğu dünyadaki farklı diyabet cemiyetleri, uluslararası diyabet federasyonu ve ülkemizin endokrinoloji ve diyabet cemiyetleri tüm gebelere, zararsız bir test olan şeker yüklemesi yapılmasını önermektedir.
Son yıllarda gerek medya, gerekse sosyal medyada yer alan bilgi kirliği insanların kafasını karıştırmaktadır. Bu şekilde yanlış yönlendirmelerle test yaptırmak istemeyenlerin sayısı artmaktadır. Hatta "bir tanıdık yaptırmadı ve gayet sağlıklı bir bebeği var" gibi örneklerle insanlar birbirini yaptırmamaya teşvik etmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki, saatte 180 km hız yapan bir araç her zaman kaza yapmamaktadır. Ancak bu, saatte 180 km hızla giden birinin kaza yapma riskinin artmadığını göstermez. Kaza olduğunda ise geriye koruyacak birşey kalmayacaktır.
Bu nedenle insanlarımıza, büyük emeklerle elde edilen, yılların hatta yüzyıllık bilgi birikiminin eseri olan bu bilimsel verileri kılavuz edinen hekimleri dinlemelerini önemle tavsiye ediyorum. Obezitenin ve tip 2 diyabetin hızla arttığı dünyamızda bu sorunlarla mücadelede yalnızca adımlardan biri olan gebelik şekerinin taranması ve önlem alınması oldukça önemlidir.
Kaynak:
Ho Moon J et al. Weight Gain and Progression to Type 2 Diabetes in Women with a History of Gestational Diabetes Mellitus. J Clin Endocrinol Metab. 2015 Jul 14: JC20151113. [Epub ahead of print]