14 Kas�m D�nya Diyabet G�n�

Diyabet, insülin eksikli�i veya insülin etkisine direnç sonucu olu�an kronik metabolik bir hastal�kt�r. En s�k görülen diyabet formu tip 2 diyabet olup tüm dünyada ve Türkiyede tip 2 diyabetli hasta say�s� giderek artmaktad�r. Türkiye'deki verilere bakt��m�z zaman 1998 y�l�nda %7,2 olan diyabet görülme oran� 2010 y�l�nda %13,7'ye ula�m��t�r. Ayr�ca yap�lan hesaplara göre geçen 12 y�lda diyabetin ortaya ç�kma ya�� 5 ya� küçülmü�tür. Art�k insanlar daha genç ya�ta diyabet hastas� olmaya ba�lam��lard�r.

Dünyadaki rakamlara bak�ld�� zaman da durum benzerdir. 2009 y�l� rakamlar�na göre tüm dünyadaki diyabetli hasta say�s� 285 milyon iken bu say�n�n 2030 y�l�nda 438 milyona ula�mas� beklenmektedir. Bunun ba�l�ca nedenleri nüfus art��, ya�lanma ve kentle�menin getirdi�i ya�am tarz� de�i�imi ve sonuçta ortaya ç�kan obezite ve fiziksel inaktivitenin artmas�d�r. Tüm dünyada oldu�u gibi Türkiyede de obezite giderek artmaktad�r. 2009 y�l� rakamlar�na göre ülkemizin 2/3'ü fazla kilolu, hatta %32'si obezdir. Yani her 3 ki�iden birisi obezdir. Diyabet görülme oran� 12 y�lda yakla��k %90, obezite ise %44 artm��t�r. Bu sonuçlar, ülkemizde obezite ve diyabetin en önemli toplum sa�l�� sorunlar�n�n ba��nda oldu�unu göstermektedir.

Diyabetle ilgili bu ürkütücü rakamlar nedeniyle fark�ndal�� art�rmak için y�lda bir gün Dünya Diyabet günü olarak ilan edilmi�tir. Bu gün, 1922’de insülini ke�feden Frederick Banting’in do�um günü an�s�na her y�l 14 Kas�m’da kutlanmaktad�r. �nsülinin ke�finden önce diyabet hastalar� sadece 1-2 y�l ya�ayabilmekteydi. Bu nedenle diyabetli hastalar�n hayat�n� kurtaran insülin, belki de dünyan�n en önemli ke�iflerinden birisidir. Bu anlamda yap�lan etkinliklerle dünyada bir gün de olsa diyabette fark�ndal�k art�r�lmaya çal��lmaktad�r. �lk kez 1991 y�l�nda Uluslararas� Diyabet Federasyonu (IDF) ve Dünya Sa�l�k Örgütü (DSÖ) taraf�ndan ba�lat�lan bu küresel etkinli�e ülkemiz de tüm illerde yap�lan organizasyonlarla kat�lmaktad�r.

Tip 2 diyabet asl�nda büyük ölçüde önlenebilir bir hastal�kt�r. Önlemenin en önemli yolu ise insanlar�n bilinçlendirilmesidir. Çünkü yap�lan bilimsel ara�t�rmalarda diyabetten korunmada en etkili yolun obezitenin önlenmesi oldu�u gösterilmi�tir. Bu da ancak ya�am tarz� de�i�imi ile mümkün olabilmektedir. Ya�am tarz� de�i�ikli�i ile diyabet riskinin yakla��k %40-60 oran�nda azalt�labilece�i gösterilmi�tir. Enerji al�m�n�n azalt�lmas�, kilo kayb� ve düzenli fiziksel aktiviteyi kapsayan ya�am tarz� de�i�iklikleri diyabet riskini önemli ölçüde azaltabilmektedir. Bu da ancak insanlar� bilinçlendirebilece�imiz bu tür toplant�larla olmaktad�r. Belki de bu toplant�lar� y�lda yaln�zca bir gün de�il, pek çok kez yapmak ve daha küçük topluluklar� bire bir bilgilendirmek daha do�ru olacakt�r. Bilimin, t�bb�n ve ilaç sanayinin bu kadar geli�ti�i günümüzde diyabetli nüfustaki art��n önlenememesi asl�nda bize önemli bir durumu özetlemektedir. Hasta olmaktansa halen daha en etkili tedavi asl�nda hastal�� önlemektir. Diyabette de bunu sa�laman�n en etkili yolu ise sa�l�kl� beslenmek, egzersiz yapmak ve kilo almamaktan geçmektedir. Çareyi tek tip diyetlerde, ilaçlarda, bitkilerde, ameliyatlarda, mucizelerde aramamal�y�z art�k. Belki de bu 14 Kas�m sizin için diyabetsiz sa�l�kl� bir ya�ama at�lacak ilk ad�m�n günü olabilir. Sonuçta ödülün, "diyabet olmamak" kadar büyük oldu�u unutulmamal�d�r.

Kaynak:

Diabetes Prevention Program Research Group. Reduction in the incidence of type 2 diabetes with lifestyle intervention or metformin. N Engl J Med 2002;346:393-403.

Satman I, Y�lmaz MT, et al. Population-based study of diabetes and risk characteristics in Turkey: Results of the Turkish Diabetes Epidemiology Study (TURDEP). Diabetes Care 2002;25:1551-6.

Satman I, Dinccag N, et al. Twelve-year trends in the prevalence and risk factors of diabetes and prediabetes in Turkish adults (TURDEP-2). Eur J Epidemiol (2013) 28:169–180.